موضوع تامین گرمایش بازار تبریز از حدود 20 سال قبل مطرح بوده است - وبلاگ ساعت گلورایا

به گزارش وبلاگ ساعت گلورایا، ایرنا/ براساس آخرین اخبار بدست آمده، موضوع تامین گرمایش بازار تبریز از حدود 20 سال قبل مطرح بوده است.

وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری طرح مطالعاتی آن را نیز به انجام رساند که بنا به دلایلی بازاریان از اجرای آن جلوگیری کردند که گفته می گردد هزینه های بالا نسبت به گازکشی شهری از دلایل اصلی آن بوده است.

با این اوصاف در هفته های گذشته موضوع تامین گرمایش بازار بزرگ تبریز از راه گازرسانی شهری دوباره مطرح شده و مسئولان نیز با تاکید بر مشخص تکلیف نهایی در این زمینه به طور تلویحی بهره مندی بازاریان از گاز شهری را مورد تایید قرار داده است که این موضوع واکنش صاحب نظران، کارشناسان و استادان حوزه میراث فرهنگی را در پی داشت.

مشکل تامین گرمایش بازار بزرگ و مسقف تبریز به رغم جلسات متعدد در سالهای گذشته تا به امروز به سرانجامی نرسیده و بازاریان ساکن در این محل تاریخی با نفت سفید و کپسول گاز مایع محل کسب و کار خود را گرم می نمایند، اما سئوالی که در این زمینه مطرح است، اینکه آیا ادامه روند کنونی مصلحت است یا بهره مندی از گاز شهری که می تواند مخاطرات عدیده و بسیار بزرگی را متوجه این سازه بی مانند دنیای کند؟

وجود حدود پنج هزار و 500 باب حجره، مغازه و فروشگاه، 40 گونه شغل، 35 باب سرا، 25 باب تیمچه، 30 باب مسجد، 20 باب راسته و راسته بازار، یازده باب دالان، پنج باب حمام و 12 باب مدرسه در بازار تاریخی تبریز این مکان را به مهمترین مرکز داد و ستد مردم تبریز، آذربایجان شرقی و منطقه شمال غرب تبدیل نموده است که هرگونه اقدام برای تامین گرمایش به هر طریق ممکن می تواند خسارات جبران ناپذیری را به این مکان ارزشمند وارد کند.

مجموعه مسقف بازار تبریز با یک کیلومترمربع وسعت در 25 شهریور 1354 با شماره ثبت 1097 به عنوان یکی از آثار ملی ایران و در سال 2010 با شماره 1346 به عنوان یکی از میراث دنیای ایران در لیست میراث دنیای یونسکو به ثبت رسید که بر همین مبنا حفاظت و ساماندهی و نگهداری وضع موجود آن جزو ضرورتهای بسیار مهم میراثی است.

بدون تردید هر گونه اقدام ناشیانه درباره تامین گرمایش بازار تاریخی تبریز منجر به بروز انواع خطرات هویتی، میراثی، مالی و جانی برای این سازه بی مانند دنیای خواهد شد که دیگر مجالی برای جبران وجود نخواهد داشت؛ چه بسا گازرسانی به این مجموعه و هر آن انفجار و از بین رفتن این اثر دنیای را محتمل می نماید.

مدیر پایگاه دنیای بازار تبریز موضع رسمی و قانونی این پایگاه درباره تامین گرمایش را الزامات مربوط به سازمان دنیای یونسکو، مقررات نظام مهندسی ساختمان، موازین آتش نشانی، شرکت گاز و مهمتر از همه آیین نامه های وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری اعلام و گفت: ذره ای عدول از این مقررات برای ما قابل تحمل نبوده و اجازه آن را به هیچ عنوان نمی دهیم.

ناصر زواری بازار تاریخی و مسقف تبریز را اثری دنیای برای تمام اعصار و نظام بشری اعلام و افزود: نباید چنین فرض گردد که این مکان تنها به عده ای که در آنجا فعالیت مالی دارند، تعلق دارد و اگر چنین بود احتیاجی به استقرار پایگاه دنیای در بازار وجود نداشت، بنابراین هر گونه اقدام برای انجام کارهای عمرانی، مرمتی، خدماتی و تامین گرمایش و سرمایش احتیاجمند رعایت قوانین خاص پایگاه های دنیای است.

وی گازکشی به بازار تبریز را خطرآفرین دانست و با تاکید بر اینکه برای این منظور تصمیم گیری باید براساس خردجمعی انجام گردد، گفت: بنده به عنوان مدیر پایگاه دنیای بازار تبریز به هیچ عنوان پای مصوبه ای را که در آن ضوابط میراث، نظام مهندسی و سایر ارگان های مربوطه زیرپا گذاشته گردد، امضا نمی کنم.

زواری یکی از موازین حفظ و نگهداری مواریث دنیای را توجه به وضع موجود سازه ها عنوان و افزود: بر همین اساس ضوابط حفاظتی و منظری بازار تبریز باید به هر نحو ممکن رعایت گردد که یکی از مسائل در جریان گازکشی مربوط به لوله کشی و نصب علمک هاست که منظر بازار را به شدت تهدید و دچار مشکل خواهد نمود.

وی با اشاره به اینکه پایگاه دنیای بازار تبریز طرح مدیریت بحران و راهبرد 10 ساله این مجموعه را به مشاور داده، ادامه داد: در این طرح ابعاد و زوایای مختلف مرمتی، حفاظتی و امنیتی بازار دیده شده که در بخشهایی از آن موضوع تامین گرمایش نیز با انواع روش ها مورد کنکاش قرار گرفته است.

زواری برترین گزینه برای تامین گرمایش بازار تبریز طبق طرح مطالعاتی فوق را استفاده از انرژی برق گفت که متاسفانه این موضوع با مخالفت بازاریان به بهانه هزینه بر بودن روبرو شده است.

وی پیرامون اینکه موضوع تامین گرمایش بازار تبریز از حدود 20 سال قبل مطرح بوده است، افزود: در این خصوص اداره برق آذربایجان شرقی نیز کمبودها و نواقص مربوط به زیرساختها را دلیلی بر عملیاتی نشدن تامین گرمایش بازار تبریز از راه برق اعلام نموده است که البته میتوان با انواع طرح ها مثل ایجاد نیروگاه های کوچک برق در اطراف بازار یا بهره مندی از انرژی خورشیدی نسبت به تامین زیرساختها اقدام کرد.

زواری بر رعایت مقررات وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و به موازات آن پایگاه دنیای بازار تبریز در تامین گرمایش تاکید و اظهار کرد: باید توجه داشت که در صورت گازرسانی به مجموعه بازار تبریز و نشت آن کل این اثر فاخر دنیای ویران خواهد شد.

به گفته وی، طبق مبحث 17 قانون نظام مهندسی ساختمان هرگونه انشعاب گاز در واحدهای تجاری ممنوع است، چون علاوه بر اینکه این موضوع منجر به هدررفت انرژی می گردد، به دلیل محدودیتهای مکانی مغازه ها در بازار از نظر ایمنی نیز بسیار خطرآفرین است.

معاون ایمنی و پیشگیری سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تبریز از وجود انواع نواقصات ایمنی در بازار تاریخی تبریز اطلاع داد و گفت: هر گونه اقدام برای گازرسانی و گازکشی به درون بازار تبریز بدون لحاظ نکات ایمنی و امنیت زا از نظر این مجموعه غیرقانونی و غیرممکن است.

آتشپاد سوم علیرضا نامور نبود تجهیزات لازم و کافی اعلام حریق، ابزارآلات خاموش نماینده حریق، خاموش نماینده های دستی و تجهیزات اطفای آتش را از جمله نواقصات موجود در درون بازار تاریخی و مسقف تبریز گفت که بدون تهیه و نصب آنها هر گونه اقدام برای گازرسانی خطرآفرین است.

وی با اشاره به اینکه سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تبریز به هیچ عنوان نهاد تصمیم گیر و تصمیم ساز درباره ورود یا عدم ورود گاز شهری به بازار نیست، یادآور شد: این مسائل به شرکت گاز، میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و سایر دستگاه های اجرایی مربوط است، اما باید توجه داشت که در صورت هر گونه مصوبه، رعایت موازین و مقررات ایمنی باید مدنظر بوده و از آن عدول نکرد.

نامور ادامه داد: در صورت تصویب و اجرای گازرسانی به درون بازار تبریز، بلافاصله سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تبریز دستورالعمل های ایمنی را به دستگاه های متولی اعلام و ابلاغ می نماید که در صورت بی توجهی به هر کدام، از انشعاب گاز به درون مغازه ها جلوگیری به عمل خواهد آمد.

به گفته وی، الزامات سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی باید پیش از استفاده بازاریان از گاز رعایت گردد.

نامور از برنامه های مختلف سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تبریز برای تامین امنیت آتش سوزی احتمالی بازار اطلاع داد و گفت: در این راستا تیم های گشت موتوری سازمان بطور شبانه روزی در محوطه بازار تردد نموده و در صورت بروز هر گونه مشکل ایمنی وارد عمل می شوند.

وی نصب درب های آتش نشانی و سامانه اطفای حریق را از دیگر اقدامات سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تبریز در بازار تبریز گفت که با اعتبارات خود سازمان اجرا شده است.

رئیس انجمن حامیان میراث فرهنگی آذربایجان موضوع گازرسانی به بازار تبریز را مساله ای بسیار مهم، تخصصی و مشخص نماینده برای سالها و شاید سده های آینده توصیف کرد و اضافه نمود: در این خصوص نباید عجولانه عمل کرد.

رامین عسکریان گفت: گازرسانی به بازار بزرگ تبریز اگر به صورت کارشناسی شده و با تایید سازمان نظام مهندسی ساختمان، میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و نیز نهادهای مسئول انجام گردد، در صورت عدم آسیب رسانی به سازه، می تواند در برطرف مشکل بازاریان قابل بحث باشد، در غیر این صورت هر گونه اقدام به معنی تسریع در نابودی این اثر بسیار مهم تاریخ بشری است.

وی گازرسانی به بازار را از مطالبات چندین ساله صنوف و کسبه این مکان برشمرد که در نوع خود قابل رسیدگی است، چون کسانی که در این فضا فعالیت مالی می نمایند باید از داشتن حداقل امکانات رفاهی نیز برخوردار باشند، اما این برخورداری از امکانات به چه قیمتی؟

عسکریان گازرسانی به بازار تبریز را دارای تبعات مختلف دانست و ادامه داد: آتش سوزی اردیبشهت سال 1398 ایکی قاپیلار بازار نمونه عینی و تجربی اهمیت تامین ایمنی بازار تبریز بود که برای همه دیدند که ماشین آلات آتش نشانی نتوانست وارد محوطه گردد؛ حال بر اثر گازرسانی اگر انفجاری درون بازار صورت بگیرد، تکلیف چیست؟ آیا کسی در آن زمان پاسخی به اقدامات نسنجیده خود خواهد داشت؟

وی ادامه داد: ابراز پشیمانی پس از بین رفتن تمام و حتی بخش کوچکی از بازار دنیای تبریز، دردی را دوا نمی نماید، اما از هم اکنون باید به فکر آینده بود.

اما معاون میراث فرهنگی مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان شرقی از زوایه دیگری موضوع گازرسانی به بازار تاریخی تبریز را آنالیز و گفت: جدا از موضوع فنی و ایمنی در مورد این موضوع، ورود گاز به این سازه آجری بی مانند دنیای و مرکز فعالیت مالی و کسب و کار که قدمت بسیار طولانی دارد، ممکن است در میان مدت موجب تغییر هویت تاریخی و دادوستدی آن گردد.

وحید نواداد تغییر کاربری واحدهای موجود صنفی را از چالش های آینده بازار تبریز دانست و ادامه داد: متاسفانه در گیرودار موضوع های کنونی آنچه که کمتر بدان پرداخته می گردد، اینکه شاید بسیاری از مغازه ها تبدیل به کارگاه های صنعتی شده و به تدریج مکتب اصیل و فلسفه وجودی آن که همانا بنکداری و عمده فروشی انواع کالاست، به ورطه فراموشی سپرده گردد.

وی یادآور شد: بر همین اساس مساله عمده فروشی در بازار تاریخی تبریز نیز کم کم به سمت و سوی خرده فروشی سوق داده شده و شاید ظرف مدت کوتاهی خبری از پویایی و ظرفیت مالی کنونی آن نباشد.

نواداد توسعه واحدهای غیرمرتبط با کارکرد کنونی بازار تبریز مثل افزایش تعداد غذاخوری ها، آشپزخانه ها و کارگاهی شدن مغازه ها را از احتمالات پیش روی گازدار شدن بازار تاریخی تبریز برشمرد.

وی ایجاد محدودیتها را از مزیتها و ظرفیتهای مهم بازار تاریخی و دنیای تبریز دانست که میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری به شدت از آن حمایت نموده و بر تداوم این محدودیتها با هدف حفظ اصالت و معماری کنونی تاکید دارد.

نواداد گفت: در حال حاضر به دلیل محدودیتهای قانونی، مقررات ملی ساختمان و نیز فضای سرپوشیده بازار تبریز، امکان گازرسانی به درون تمام مغازه ها وجود ندارد.

وی با بیان اینکه موضع میراث فرهنگی درباره بازار تبریز نه گازرسانی که تامین گرمایش است، یادآور شد: مشاور طرح مطالعاتی مدیریت بحران بازار، بیش از یک سال پیرامون این موضوع آنالیز های مختلف علمی و عملی انجام داده است که طبق آن نزدیک به 15 گزینه از جمله گازرسانی و سایر گزینه ها را ارزیابی نموده و مزایا و معایت آن آنالیز شده و در موضوع تامین گرمایش و انرژی مجموعه بازار دنیای تبریز مشاور در قالب طرحهای ترکیبی بهره مندی از چندین روش تامین انرژی پیشنهاداتی ارائه داده است.

نواداد به تغییرات اقلیمی در مقیاس های دنیای اشاره و افزود: در حالی که امروز به موضوع گرمایش تاکید می گردد، شاید با ادامه روند گرم شدن هوا در کره زمین و اقلیم آذربایجان و تبریز، بیش از گرمایش به موضوع سرمایش احتیاج باشد، بنابراین در این زمینه باید به گونه ای عمل و تصمیم گیری گردد که تمام جوانب موضوع و برای سالهای آینده دیده گردد.

به گفته وی، در طرح مطالعاتی مدیریت بازار تبریز مقوله هایی چون برق، ایجاد زیرساختها، راه اندازی موتورخانه مرکزی در کنار گازرسانی به دقت مورد کنکاش قرار گرفته است و حتی پلاک به پلاک بازار تبریز در این طرح مطالعه شده است که باید از آن برای هر گونه اقدام استفاده گردد.

نواداد اضافه نمود: برای اجرای گازرسانی به بازار تبریز یکسری الزامات وجود دارد که بخشی از آنها مثل معماری، ایمنی و برطرف خطرات احتمالی به میراث فرهنگی ارتباط مستقیم دارد و باید الزامات یونسکو نیز در نظر گرفته گردد.

مدیرعامل شرکت گاز آذربایجان شرقی ضمن تاکید بر اینکه ورود گاز شهری به داخل بازار و مغازه های موجود به طور قطع ناایمن است، اظهار کرد: این شرکت مجموعه ای خدمات رسان است که تنها اختیار صدور مجوزهای مربوطه را دارد و بیش از این نباید انتظاری از شرکت گاز داشت.

نادر کمالی یادآور شد: با توجه به اینکه توسعه شبکه گاز به کف بازار تبریز به لحاظ ساختاری، ایمنی و نیز استانداردهای مربوط به سازمان دنیای یونسکو محدود بوده و تا حدودی غیرممکن است، بنابراین کارشناسان این مجموعه بهره مندی مغازه داران بازار تبریز از شبکه گاز شهری را مردود دانسته و نسبت به خطرات آن هشدارهای لازم را ارائه نموده اند.

وی به بازدید معاون وزیر نفت در جریان سفر استانی هیات دولت به آذربایجان شرقی از بازار تبریز اشاره و افزود: این بازدید که برای آنالیز نحوه تامین گرمایش بازار انجام شد بر حفظ شکل سنتی و دست اندازی نکردن به معماری و ساختمان بازار تاکید شد و به صراحت به مدیران و مسئولان شهرستانی و استانی اعلام شد که گازرسانی به داخل بازار به لحاظ ایمنی مناسب نیست.

کمالی با بیان اینکه شرکت گاز آذربایجان شرقی ورود شبکه گاز شهری به داخل بازار را به هیچ عنوان تایید نمی نماید، اضافه نمود: متولی اصلی این جریان اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان شرقی است که اگر این مجموعه شرکت گاز را مکلف به امری نمایند، مانع نمی شویم.

وی ادامه داد: البته در این خصوص نیز شرکت گاز آذربایجان شرقی پس از اخذ مجوزهای لازم و کافی از نهادهای حاکمیتی تنها می تواند تا ورودی بازار تبریز گاز را تحویل داده و در توزیع آن به داخل بازار و مغازه ها هیچ نقشی نخواهد داشت.

کمالی با اشاره به اینکه بازار تاریخی و دنیای تبریز میراثی ارزشمند و بسیار گرانبها برای ایران و دنیا است که نباید به خاطر مسائل حاشیه ای دچار مشکل گردد، گفت: این مجموعه نه مربوط به مغازه داران و کسبه کنونی که متعلق به مردم ایران زمین و آذربایجان است که بهتر است مساله گرمایش آن به طرق مختلف به غیر از گازرسانی تامین گردد.