تفاوت میزانسن و دکوپاژ در سینما چیست؟ - وبلاگ ساعت گلورایا

به گزارش وبلاگ ساعت گلورایا، میزانسن و دکوپاژ در سینما تعاریف و کارکرد متفاوتی دارند و به صورت کلی دکوپاژ به زاویه و نوع حرکت دوربین و میزانسن به موضوعاتی که جلوی دوربین قرار می گیرد اشاره دارند.

وبلاگ ساعت گلورایا | سرویس فرهنگ و هنر - یکی از نمونه های مثال زدنی دکوپاژ در فیلم سرپیکوی سیدنی لومت است. نقش سرپیکوی پلیس را آل پاچینو بازی می نماید. فیلم در خصوص پلیسی است که علیه نظام فاسد پلیس آمریکا می شورد. در این فیلم سرپیکو در این مبارزه تنهاست. این مفهوم دراماتیک و داستانی فیلم است ولی لومت با زیرکی این مفهوم را در دکوپاژ و میزانسن های فیلمش نشان می دهد. تماشاچی متوجه این دقت بگردد یا نگردد، در پایان فیلم تنهایی سرپیکو را می پذیرد. با این که قهرمان فیلم در تقابلات و بعضی موارد در تعاملات با آدم های دیگر فیلم است . در صحنه های این فیلم سرپیکو هرگز در نمایی دیده نمی گردد که با جمعی همراه باشد. حتی جایی که در کلاس توجیهی پلیس ها شرکت می نماید، به تنهایی از تصویر خارج می گردد و یا معمولاً در حضور در جمع های انسانی فیلم مقابل گروه ها قرار می گیرد. این مفهوم نمادین و روایی در زیبایی شناسی بصری فیلم هم وجود دارد.

تعاریف میزانسن و دکوپاژ در سینما چیست؟

میزانسن و دکوپاژ در سینما تعاریف و کارکردهای جداگانه ای دارند. دکوپاژ به زاویه دوربین و صندلی دوربین نسبت به موضوعی که مقابل دوربین است اطلاق می گردد. در واقع چگونگی نگاه دوربین به سوژه دکوپاژ نام دارد. اما میزانسن موضع چیزی است که نسبت به محیط، دیگران، اشیا و... جلوی دوربین قرار می گیرد. میزانسن و دکوپاژ به تنهایی تعریف نشده و در کنار یکدیگر هستند که معنی پیدا می نمایند.

به طور مثال حرکت دوربین (در سینمای فرهادی) تابع میزانسن است. یعنی اول عکس العمل بازیگر نسبت به رخداد پیدا می گردد و بعد بهترین زاویه برای دیدن آن عکس العمل در نظر گرفته می گردد. میزانسن دادن در یک پلان خلاقیت کمی می طلبد. در میزانسن، مخصوصا در فیلم واقع گرا، محدودیت وجود دارد. اما وقتی دکوپاژ به یاری می آید می توان به محدودیت غلبه کرد. به طور مثال ری اکشن همه در مقابل سینی چایی برداشتن چایی است (میزانسن) اما اینکه از چه زاویه به این اکشن نگاه گردد (دکوپاژ) خلاقیت و هنر کارگردان وارد می گردد.

اصرار بر یک نوع دکوپاژ باعث ایجاد قرارداد بین تماشاگر و فیلم می گردد. مثلا نمای متوسط نمای بی قضاوت است. اما این به تنهایی معنی ندارد. تکرار این پلان با غالب تعیین معنایی برای پلان می سازد. مثلا در فیلم واقع گرا، قرارداد می کنیم که دوربین جلوتر از شخصیت حرکت نمی نماید. یا مثلا برای صحنه دادگاه، با دادن نماهای بسته ایجاد استرس می کنیم .

چگونگی اجرای دکوپاژ و میزانسن در سینما

چگونگی اجرای دکوپاژ و میزانسن بستگی به زبان فیلم دارد. زبان فیلم فاصله قصه فیلم تا واقعیت است .

واقعیت: منظور از واقعیت چیزی نیست که در دنیای واقع هست، بلکه قراردادهایی است که عوامل مختلف فیلم برای ما تعریف می نمایند. (مثلا دیدن واقعیت دویدن با حرکت دوربین سرشانه در سینما: حرکت دوربین ها در صحنه های جنگ، آمدن دوربین های خانگی و این که ما همواره تصاویر واقعی را با لرزش دیده ایم؛ این باور را برای ما می سازد که اگر در صحنه ای ببینیم که دوربین با حرکت دوی کاراکتر حرکت می نماید،آن صحنه واقعیست .(

اگر فیلمی سعی بر نزدیک بودن وقایع با واقعیت داشته باشد زبان فیلم واقع گراست. و در حالت برعکس، اگر فیلم ساز سعی کند آنچه نمایش می دهد با وقعیت فاصله داشته باشد، زبان فیلم واقع گرا نیست .

منبع: وبلاگ من + تئاتر